حکمت ۱۴۷ نهج البلاغه (۲)
بخش هفتم
ادامه برتری علم بر مال دنیا در کلام مولا علی علیه السلام
در سومين تفاوت مى فرمايد:
«دست پروردگانِ مال، به زوال آن از بين مى روند (ولى دست پروردگان علوم پايدارند)»;
(وَصَنِيعُ الْمَالِ يَزُولُ بِزَوَالِهِ).
بسيار ديده ايم ثروتمندانى را كه در زمان ثروت، دوستان بى شمار و مخلصان فراوانى دارند; اما آن روز كه ورشكست گردند و اموال شان از بين برود همه از اطراف آنها پراكنده مى شوند گويى نه مالى بود و نه ثروتى و نه دست پروردگانى;
اما عالم اگر روزى بيمار شود و نتواند افاضه علم كند و يا از دنيا برود شاگردانش جاى او را مى گيرند و خلأ ناشى از بيمارى يا فقدانش را پر مى كنند و اين امر همچنان در نسل هاى متعدد ادامه مى يابد.
امام(عليه السلام) در ادامه اين سخن به چهارمين امتياز علم بر مال پرداخته، مى فرمايد:
«اى كميل بن زياد! آشنايى با علم و دانش آيينى است كه انسان به آن جزا داده مى شود و بايد به آن گردن نهد، به وسيله آن در دوران حيات، كسب طاعت فرمان خدا مى كند و بعد از وفات نام نيك از او مى ماند (در حالى كه مال به تنهايى نه وسيله طاعت است نه سبب نيك نامى بعد از مرگ)»;
(يَا كُمَيْلُ بْنَ زِيَاد: مَعْرِفَةُ الْعِلْمِ دِينٌ يُدَانُ بِهِ، بِهِ يَكْسِبُ الاِْنْسَانُ الطَّاعَةَ فِي حَيَاتِهِ، وَجَمِيلَ الاُْحْدُوثَةِ بَعْدَ وَفَاتِهِ).
«أُحْدُوثه» به معناى چيزى است كه مردم درباره آن سخن مى گويند و در اينجا به معناى نام و نشان و «جَميلَ الاُْحْدُوثَة» به معناى نام نيك است. تعبير به «مَعْرِفَةُ الْعِلْم» به معناى آشنايى با علوم و دانش هاست نه آشنايى به اهميت علم آن گونه كه بعضى از شارحان پنداشته اند، زيرا جمله هاى بعد از آن شاهد بر تفسيرى است كه بيان كرديم.
در حديثى كه در كتاب كافى از اميرمؤمنان(عليه السلام)نقل شده است مى خوانيم كه فرمود:
«اعْلَمُوا أَنَّ صُحْبَةَ الْعَالِمِ وَاتِّبَاعَهُ دِينٌ يُدَانُ اللَّهُ بِهِ وَطَاعَتَهُ مَكْسَبَةٌ لِلْحَسَنَاتِ مَمْحَاةٌ لِلسَّيِّئَاتِ وَذَخِيرَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ وَرِفْعَةٌ فِيهِمْ فِي حَيَاتِهِمْ وَجَمِيلٌ بَعْدَ مَمَاتِهِمْ;
بدانيد همنشينى عالم و پيروى از دانشمند آيينى است كه خدا با آن پرستش مى شود و پيروى از عالم سبب كسب حسنات و محو سيئات و ذخيره مؤمنان و مايه برترى و افتخار در حياتشان و نام نيك بعد از وفاتشان خواهد بود».
آخرین نظرات