ریحانة الحسین (سلام الله علیها)

?در کنار این متن زیارتی، خود زیارت قرار دارد. زیارت، حرکت و هجرت است به سوی آن مضجع تابناک تا در چنین روزی در کربلای معلی باشی.

?فرض اصلی‌اش همین است. فرض بعدی آن است که اگر کسی به هر دلیلی موفق به تشرّف نشد، از حظّ روحانی بهره‌مند خواهد بود و هر جا که هست، حالت زیارت بگیرد و حضرت را زیارت کند و توجه و توسل داشته باشد. البته آنچه وارد شده، زیارت مضجع حضرت امام حسین (علیه السلام) است و همین است که خصلت مؤمن محسوب می‌شود.

?زیارت همواره مطلوب است، اما اینکه گفتند زیارت امام حسین (علیه السلام) در روز چهلم از خصائص آن حضرت و از علائم مؤمن است، رازی دارد که در روزگار ما از آن پرده‌برداری شده است. قبلاً سرّ این موضوع را متوجه نمی‌شدند، اما در زمانه‌ی ما اصلاً نیاز به توضیح ندارد و نتیجه‌اش را که همایش جهانی اربعین است، مشاهده می‌کنیم. این اتفاق عجیب، روزگار ما را دگرگون خواهد کرد

? شاهزاده محمد بن سلمان ولیعهد عربستان با اشاره به انتشار آن‌چه «پروژه بیداری در منطقه» نام داشت و در سال 1979 (1357 شمسی) به دلایل مختلف روی داد، گفت که «در گذشته ما این‌گونه نبودیم، اکنون به حقیقت خود باز می‌گردیم، به اسلامی که درهای خود را بر روی تمام ادیان، سنت‌ها و ملت‌ها می‌گشاید».

? محمد بن سلمان این سخنان را سه‌شنبه 23 اکتبر در جلسه گفت‌وگویی در حاشیه کنفرانس «ابتکار عمل آینده برای سرمایه‌گذاری» مطرح کرد. او درباره دلایل جهت‌گیری جدید در سیاست‌های سعودی سخن می‌گفت.

? محمد بن سلمان گفت: «70 درصد مردم سعودی زیر 30 سال سن دارند. 30 سال دیگر از زندگیمان را در تعامل با اندیشه‌های تندرو تلف نخواهیم کرد. آن‌ها را امروز نابود خواهیم کرد زیرا ما می‌خواهیم زندگی طبیعی خودمان را که بازتاب دهنده ارزش‌های دینمان در تسامح و سنت‌های خوبمان است، داشته باشیم. می‌خواهیم با جهان هم‌زیستی داشته باشیم و در توسعه وطنمان و جهان، نقش ایفا کنیم».

?ولیعهد سعودی افزود: «گام‌های آشکاری در دوره گذشته در این خصوص برداشتیم. در آینده نزدیک باقی مانده‌های تندروی را هم ریشه کن خواهیم کرد. گمان نمی‌کنم این اقدام یک چالش باشد. ما ارزش‌های تسامح و میانه‌رو را نمایندگی می‌کنیم. در تمامی رو در رویی‌هایمان، حق با ما است».

?اتفاقاتی که آنجا می‌افتد، قابل توصیف نیست و به اعتبار فرد، یک سیر و سلوک حیرت‌انگیز است. یک سرعت تصاعدی و جهش سلوکی است و فرد می‌تواند آنچه را که می‌خواسته در یک عمر به دست آورد، در یک سیر سه‌شبانه‌روزی به دست آورد. نظیر دفاع مقدس است و برای دوستانی که جنگ را درک نکرده‌اند، جایگزین عجیبی است. البته اشخاص با هم فرق دارند و زمان جنگ هم همین‌طور بود و مقدار بهره‌مندی، به میزان اخلاص و صفای افراد بستگی دارد.

?به کسانی که هر سال می‌روند، می‌گویم: «زُرْ غِبًّا تَزْدَدْ حُبًّا؛[۶] یک روز در ميان زيارت كن تا موجب زيادى دوستى گردد». مواظب باشید برایتان عادت و عادی نشود. همه باید مواظب خود باشند که درصدد حظّ و بهره‌ی معنوی باشند و وقار، ذکر و فکر خود را در این سیر حفاظت کنند. البته واجب هم نیست که نود کیلومتر را پیاده بروند. اگر کسی بتواند، خوش به حال او و اگر نتوانست، هر قدر که شد، پیاده برود.

?از نظر اجتماعی، همبستگی، پیوستگی، تعاطف، تعاون، تعارف و شناخت، نتیجه‌های این حرکت است. مخصوصاً اینکه فضای آنجا، فضای سیاسی است و باید آن را ذیل آرمان حسینی حفظ و تقویت کرد. «لبیک یا حسین»، دقیقاً نقطه‌ی مقابل جریان تمدنی کفر، جهل، نفاق، شرک و استکبار است.

?در گذشته، حتی عراقی‌ها که خیلی قمه‌زن هستند، این بحث را در اربعین نداشتند، اما اخیراً جریان شیعه‌ی انگلیسی، در اربعین نفوذ کرده که خیلی نگران‌کننده است و ازجمله کارهایشان، قمه‌زنی و ایجاد بحث‌های حاشیه‌ای است. اینها حاشیه هستند و مهم نیستند. متن مهم است. ایرانی وقتی به مکه رفت، روح را به حج برگرداند. اربعین هم ممکن است یک مدل سکولاریستی داشته باشد که بیان همین سلوک شخصی و فردی باشد؛ اما قیام و آرمان حسینی، قیام علیه کفر و ظلم و فرهنگ یزیدی بود. وقتی این حرکت با پرچم حسینی و نگرش مهدوی راه می‌افتد و معطوف به قیام است، می‌شود همان چیزی که پایه‌های ستم را می‌لرزاند. خوشبختانه الان این رویکرد وجود دارد؛ منتها باید تقویت گردد و امیدواریم که سال‌به‌سال بهتر شود.

زیارت اربعین، یک زیارت منحصربه‌فرد

?کلمه‌ی اربعین غیر از آنچه گفتیم، جزء خصائص حسینیه است و ظاهراً در ارتباط با اولیای خدا، نمونه‌ی دیگری نداریم و این خاص حضرت اباعبدالله الحسین (علیه السلام) است. سیدالشهدا (علیه السلام) یک‌سری ویژگی‌ها دارد که فقط برای خودشان است. خدا مرحوم آیت‌الله العظمی جعفر شوشتری را رحمت کنند که کتابی باسلیقه نوشته‌اند که کار خاص و دیدنی است و معلوم است به ایشان افاضه شده است. من از ایام جوانی به این شیخ بزرگ ارادت خاص دارم و هر وقت نجف اشرف جهت زیارت مضجع مولایمان علی ابن ابیطالب (علیه السلام) مشرّف می‌شوم، مقید هستم که بر سر مزار این بزرگوار هم بروم. مقبره‌ی ایشان الان در بخشی که جدیداً به حرم اضافه شده قرار گرفته و به یک ستون تبدیل شده که پایین ستون، اسم شریف ایشان نوشته شده است. شیخ شوشتری خیلی بزرگوار است و مخصوصاً در ارتباط با ساحت قدس حسینی، به معنای دقیق کلمه، یک فقیهِ روضه‌خوان است و به نظر می‌رسد که عطیه‌ای الهی به او داده‌اند. ایشان یک کتاب جمع‌آوری نموده‌ و اسمش را «خصائص الحسینیه» گذاشته‌اند. یکی از خصائص حسینی، اربعین است که هیچ پیامبر و امامی نداشته است.

?از امام عسکری (علیه السلام) نقل شده که مؤمن پنج ویژگی دارد که یک مورد آن، زیارت اربعین است. منظور از زیارت اربعین این است که در چهلمین روز شهادت سید و سالار شهیدان که بیستم ماه صفر الخیر و صفر المظفر است، به زیارت مضجع تابناک حضرت در کربلا برویم.

?این ویژگی که حضرت نقل فرمودند، با یک قطعه‌ی تاریخی هم تناسب پیدا کرده و آن اینکه چهلمین روز شهادت سیدالشهدا (علیه السلام)، گویا اولین کسی که موفق به زیارت رسمی مضجع حضرت شد، صحابی نامی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) جناب جابر بن عبدالله انصاری بود. جابر این توفیق را پیدا کرد که به اتفاق شخصی که سِمَت شاگردی و رفاقت او را دارد، اما انسان برگزیده‌ای به نام عطیه است، به زیارت در چهلمین روز شهادت نائل شود.

?طبق نقل مشهور، کاروان حسینی نیز در بازگشت از شام در همین روز به زیارت مضجع تابناک حضرت مشرّف و موفق شدند؛ البته برخی می‌گویند در اربعین سال دیگری بوده، اما تقریباً می‌شود گفت قول مشهور این است که در اربعین اول بوده و در همان روز که جابر آنجا بوده، امام سجاد (علیه السلام) و زینب کبری (سلام الله علیها) به همراه اهل‌بیت وارد کربلا شده و زیارت کرده و ظاهراً اقامتی سه‌روزه نیز داشته‌اند.

?پس علاوه بر خصلت مؤمن در بیان امام عسکری (علیه السلام)، یک حکایت تاریخی هم داریم که در آن، هم نام جابر و هم نام اهل‌بیت (علیهم السلام) آمده است. در مورد جابر مسلّم است که در همان چهلم اول به کربلا آمده است. اما در مورد کاروان اهل‌بیت (علیهم السلام)، محل کلام بین کسانی است که بحث‌های تاریخی می‌کنند و ظاهراً آنچه مورد پذیرش است، همین قول است که در چهلم اول، کاروان اهل بیت رسیده‌اند.

?مرحوم شهید قاضی طباطبایی در این زمینه کتابی نوشته و به شبهاتی پاسخ داده است که برخی ازجمله علامه شهید مطهری مطرح کرده‌اند که چطور ممکن است آن کاروان در این زمان اندک به کربلا برسند. شهید قاضی طباطبایی که جزء شهدای محراب است، در کتاب اربعین به صورت محققانه و مدققانه به این سؤالات جواب داده و ثابت می‌کند که در همان اربعین اول، اهل‌بیت (علیهم السلام) به زیارت آمده‌اند و بعد‌ها هم دیگران همین قول را پذیرفته‌اند.

اگر فرزندان نقش و جایگاه والدین خود را در زندگی خویش بدانند و به وظایف انسانی خود نسبت به والدین آگاه باشند، راحت تر با آنان رابطه برقرار کرده و از تجربیات و نصایح مشفقانه والدین بهره مند می شوند.